Σύμφωνα με το άρθρο 929ΑΚ «Σε περίπτωση βλάβης του σώματος ή της υγείας προσώπου η αποζημίωση περιλαμβάνει, εκτός από τα νοσήλια και τη ζημία που έχει ήδη επέλθει, οτιδήποτε ο παθών θα στερείται στο μέλλον ή θα ξοδεύει επιπλέον εξαιτίας της αύξησης των δαπανών του. Υποχρέωση αποζημίωσης υπάρχει και προς τον τρίτο, ο οποίος είχε κατά το νόμο δικαίωμα να απαιτήσει την παροχή υπηρεσιών από τον παθόντα και τις στερείται».
Κατά τον Αστικό Κώδικα η αποκατάσταση της μελλοντικής ζημίας σε περιπτώσεις βλάβης της υγείας και του σώματος, κατά το σύστημα αδικοπρακτικής ευθύνης και συγκεκριμένα, όπως αυτό διαγράφεται από τις διατάξεις των άρθρων 928, 929, 930 και 931 ΑΚ, εμφανίζει μια σειρά ζητημάτων με ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Τα δυο σημαντικότερα εξ αυτών αποτελούν πρώτον η δυσκολία του ζημιωθέντος να προβλέψει και να αποδείξει με σαφή και ορισμένο τρόπο το ύψος της ζημίας του, η οποία, όμως, δεν έχει επέλθει ακόμη, ώστε να μπορεί να υπολογιστεί, αλλά αναμένεται με βεβαιότητα να επέλθει στο μέλλον κατά τη συνήθη πορεία των πραγμάτων και δεύτερον ο τρόπος καταβολής της αποζημίωσης.
Κατά τη διάταξη του άρθ. 930 § 1 εδ. α ΑΚ η αποζημίωση των άρθ. 928- 929 ΑΚ, που αναφέρεται στο μέλλον, καταβάλλεται σε χρηματικές δόσεις κατά μήνα. Η διάταξη αφορά στην αποκατάσταση των διαρκών και περιοδικών μελλοντικών ζημιών, λόγω θανατώσεως του υπόχρεου σε διατροφή ή σε παροχή υπηρεσιών (άρθ. 928ΑΚ), καθώς και λόγω μελλοντικών στερήσεων, αυξήσεως δαπανών ή απώλειας υπηρεσιών (άρθ. 929 ΑΚ). Ο ανωτέρω τρόπος καταβολής αποτελεί τον κανόνα. Εξαιρετικά όμως μπορεί να καταβληθεί και σε κεφάλαιο εφάπαξ, αν συντρέχει σπουδαίος λόγος, για τον οποίο ο ζημιωθείς πρέπει να επικαλεσθεί και να αποδείξει τα πραγματικά περιστατικά που τον συγκροτούν. Σπουδαίος λόγος για την επιδίκαση της αποζημιώσεως σε κεφάλαιο εφάπαξ θεωρείται ότι υπάρχει, όταν συγκεντρωμένη η αποζημίωση μπορεί να εξυπηρετήσει καλύτερα τα συμφέροντα του δικαιούχου της αποζημιώσεως ή όταν είναι δυσμενείς προσωπικοί ή οικονομικοί λόγοι στην πλευρά του υπόχρεου της αποζημιώσεως. Απλή και μόνη η οικονομική δυσπραγία του δικαιούχου δεν συνιστά σπουδαίο λόγο.
Αξίζει, να αναφέρουμε ότι η συνηθέστερη, περίπτωση μελλοντικών στερήσεων λόγω βλάβης του σώματος ή της υγείας, η οποία συνεπάγεται αποκαταστατέα περιουσιακή ζημία για το θύμα, είναι εκείνη κατά την οποία λόγω της βλάβης αυτής επηρεάζεται και συγκεκριμένα μειώνεται ή αναιρείται η δύναμη του θύματος για εργασία και η ικανότητα του για κτήση εισοδημάτων. Το πρώτο στοιχείο που λαμβάνεται υπόψη είναι η ικανότητα για την άσκηση του επαγγέλματος με το οποίο συνήθιζε να ασχολείται το θύμα πριν συμβεί το ζημιογόνο γεγονός. Γίνεται επίσης φανερό ότι κάθε περίπτωση πρέπει να εξετάζεται συγκεκριμένα με βάση τις ατομικές συνθήκες και ιδιαιτερότητες, αφού ο ίδιος τραυματισμός δεν επηρεάζει με τον ίδιο τρόπο την ικανότητα προς εργασία σε όλες τις περιπτώσεις, όπως επίσης και η μείωση της ικανότητας για εργασία δεν προκαλεί πάντα την ίδια περιουσιακή ζημία στον παθόντα ή είναι πιθανόν ακόμα και να μην συνεπάγεται καμία περιουσιακή απώλεια για το θύμα. Το τελευταίο γίνεται φανερό σε περιπτώσεις που ο παθών είναι άνεργος ή δεν εργαζόταν πριν υποστεί την βλάβη στο σώμα ή την υγεία του για άλλους λόγους είτε αντικειμενικούς είτε υποκειμενικούς (π.χ. λόγω του νεαρού της ηλικίας του).
Τέλος, στα ανωτέρω ζητήματα αναφέρεται και η υπ’ αριθμ. 1688/2018 απόφαση του Μονομελούς Εφετείου Αθηνών (δημοσιευμένη στην Επιθεώρηση Συγκοινωνιακού Δικαίου -2018), η οποία δέχεται τα κάτωθι: «…. την εφάπαξ καταβολή αποζημίωσης λόγω βλάβης του σώματος του ενάγοντος και μάλιστα αυτός κατέστη διαρκώς και πλήρως ανίκανος να ασκήσει το επάγγελμα που ήδη ασκούσε πριν το ζημιογόνο γεγονός αλλά και κάθε άλλο συναφές και ισοδύναμο κοινωνικά και οικονομικά επάγγελμα.....θα εξυπηρετήσει καλύτερα τα εύλογα και κοινωνικώς αποδεκτά συμφέροντα του ενάγοντος, ο οποίος δεν έχει άλλα εισοδήματα ούτε περιουσιακά στοιχεία, διαθέτει όμως την αληθή πρόθεση με τη εφάπαξ καταβολή την αποζημίωσης, να αποκτήσει κατοικία, να δημιουργήσει οικογένεια και να λειτουργήσει επιχείρηση, παρόμοια με εκείνη στην οποία παρείχε τις υπηρεσίες του πριν το ατύχημα και εκ τούτοι διαθέτει σχετική εμπειρία (ήτοι ταχυφαγείο) καθώς και ότι το σχετικό αίτημα της εφάπαξ καταβολής της αποζημίωσης δεν βλάπτει ιδιαίτερα τους εναγομένους και κυρίως την εναγόμενη ασφαλιστική εταιρεία….».
Σταμούλη Ελένη, δικηγόρος
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
